Netanyahu koltuunu korumak ve aleyhinde oluan toplumsal eletirilerden yaka kurtarmak iin ya Gazze’yi boaltp srail’e ilhak edecek ya da olabildiince sava uzatmaya alacaktr. Nitekim Gazze halknn Sina Yarmadas’na gnderilmesi hususunda Msr ynetimiyle baz temaslar yapld basna yansmtr. Her ne kadar Hamas Gazze’yi brakmayacan aklasa da, artlarn gn getike daha da zorlamas sivil halk nezdinde bu teklife ynelik temayl dourabilir.
Hamas’n 7 Ekim’de sabahn erken saatlerinde Aksa Tufan ismiyle balatt operasyonun zerinden bir aydan fazla zaman gemitir. Bu geen sre zarfnda yerelde ve uluslararas arenada konuyla ilgili yaanan ciddi gelimeler, olaylarn sonularyla ilgili baz tahminlerde bulunmaya frsat vermektedir. Bu sonular yerelden kresele doru sraya konulabilir. Yaanan olaylardan etkilenenler arasnda doal olarak ilk srada Filistin ve srail gelmektedir. Her iki tarafta verilen kayplarla birlikte edinilen baz fiili veya potansiyel kazanmlar da bulunmaktadr.
Zararlarn boyutlar dikkate alndnda, imknlarnn kstl olmas bakmndan ister Gazze’de isterse Bat eria’da Filistin cenahnn hissettii travma olduka yksektir. Esasnda buraya srail’in Filistinli Mslman vatandalar da eklenebilir. srail’in Gazze’de haftalardr srdrd kstlamalar, saldrlar ve bombalamalarn oluturduu fiziki tahribat tahmin edilemez boyuta ulamtr. Binlerce Gazzeli hayatn kaybetmi veya yaralanm, baz aileler tamamen yok edilmitir. Bunlar dnda su, elektrik, haberleme vs. gibi temel ihtiyalarn kstland zorlu artlarda ayakta durmaya alan halkn yaad psikolojik tahribat ok ciddi boyutlara ulamtr ve grnd zere uzun sre etkisini srdrecektir. Fiili sava ierisinde olmasa da, Bat eria’da da yaam artlar arlamtr. Sava ortamnn yaratt gergin atmosfer dolaysyla Yahudi yerleimcilerin dozu hayli ykselen saldrganl burada toplumsal huzuru bozmakta ve radikalizmi ykseltmektedir. Buna, Gazze’de yaanan trajediye seyirci kalmann getirdii aresizlik de eklendiinde, toplumun her an patlamaya hazr bomba misali gergin olduu gzlemlenmektedir. Ayn atmosfer srail’in farkl ehirlerinde yaayan yaklak iki milyon civarndaki Mslman Araplar iin de sz konusudur. Onlar, fiziki sava ortamnda olmasalar da yaam artlar giderek zorlamaktadr. Her ne kadar i karkln sebep olaca zafiyetlerden dolay srail devleti Yahudi kktendinci militanlarn Mslmanlara saldrlarn engellemeye dikkat etmekteyse de, Hamas’n saldrsnda uradklar zafiyeti sindiremeyen Yahudi nfus arasnda Filistin kartl iten ie giderek artmakta ve yer yer taknlklarla da vurmaktadr.
Tm kayplarla birlikte operasyonun Hamas’a kazandrd birtakm olgular mevcuttur. Bunlarn banda imaj balamnda kendini yenileme ve kar taraf zarara uratmak gelmektedir. Gazze’de yaygn kitleler tarafndan desteklense de zaman zaman farkl sebeplerden dolay ieride ve darda Hamas’a yneltilen eletiriler kesilmitir. Operasyonun siyasi liderin haberi olmadan Kassam Tugaylar’nca balatlmas birtakm soru iaretleri doursa da, srail’in uygulad orantsz iddet nedeniyle Hamas cenahndaki kusurlar gndeme getirmenin yeri ve zaman olmad kabul edilmitir. Sava ortamndan paylalan fotoraflar srail’in uygulad iddeti uluslararas boyuta tam olup dnyann neredeyse her lkesinde halk nezdinde srail kart bir ruh halinin domasna sebep olmu ve hatta baz Hristiyan lkeler bile srail ile diplomatik ilikilerini sonlandrmlardr. Yllardr sren srail basksna kar Hamas’n kar direnii kendisine askeri deneyim kazandrmakla birlikte tabannda sava ruhunu canlandrm ve Hamas’ sivil belediyecilikten te, baarl askeri operasyonlar yrtebilen bir yap olduuna ynelik gven tazelemitir. Operasyon zellikle istihbarat ve gvenlik alanlarnda srail’in zenle oluturduu tartlmaz stnln boa kartarak imajn ciddi lde zedelemi, toplum nezdinde de devlete kar gvensizlik duygusunu krkledii gibi gvenlik sektrnden ciddi ekonomik gelir elde eden srail’in itibarna mteri lkeler nezdinde byk zarar vurmutur.
Gvenlik a
srail cenahnda da operasyonun kayplar kadar kazanmlarnn olduu gerektir. l, yaral ve esirlerin saysnn 1000’den fazladr. Bunun dnda, Hamas glerinin ilk gnlerde srail’in dzenli askeri eitimli ordusunu kolay bir ekilde alt etmeleri dolaysyla gvenlik a vermesi, urad en nemli zarardr. Sonradan hava saldrlaryla artlar tersine dndrmeyi baarsa da kara operasyonunda baar gstermemesi de imaj asndan srail’in aleyhine bir tablo oluturmutur. Bu gvenlik zafiyetinin srail’in Yahudi nfusunda oluturduu korku ve tedirginlik, yneticilere kar eletirileri arttrmtr. Bunun tetikleyecei olas sosyal krizin srail’den yurtdna g tetikleme ihtimali, demografik olarak srekli glenmek iin farkl projelere imza atan srail’i ba etmesi zor bir problem ile kar karya getirecektir. Sava ortamnda sosyal zafiyete sebebiyet verecei kaygsyla devlet zerini kapatmaya alsa da, gn getike daha yksek sesle duyulmakta ve giderek yaygnlamaktadr. Senelerdir babakanlk koltuunda oturan Benyamin Netanyahu’yu sorumlu tutan halkn eletirileri esasen onun liyakat kriterine dikkat etmedii ve srf kendine yakndr diye ehliyetsiz kiileri kritik grevlere getirmesi ekseninde dnmekte, yanl uygulamalaryla lkeyi zafiyete drd iin babakanlk koltuunu brakmas talep edilmektedir. Bu balamda, Netanyahu kartlarnn toplumdaki bu yneliten faydalanmaya altklar ve onu ypratmak iin uratklar gzlemlenmektedir. Bu durumun yakn zamanda Netanyahu iin ciddi krize dnecei neredeyse kesindir.
Mazeret buldular
Tm bu kayplarla birlikte, operasyonun srail’in lehine baz sonular dourduu da ifade edilmelidir. Bu kazanmlar esasen srail’in uygulad iddet politikasn aklamaya ynelik mazeretler olduu ifade edilebilir. rnein, senelerdir Gazze’ye uygulad abluka dolaysyla kendisini eletiren baz mahfillerde srail mazeret sunma ve yaptn hakl gsterme olana kazanmtr. Gelinen noktada, Netanyahu kendi koltuunu kurtarmak ve aleyhinde oluan toplumsal eletirilerden yaka kurtarmak iin ya Gazze’yi boaltp srail’e ilhak edecek ya da olabildiince sava uzatmaya alacaktr. Nitekim Gazze halknn Sina Yarmadas’na gnderilmesi hususunda Msr ynetimiyle baz temaslar yapld basna yansmtr. Her ne kadar Hamas Gazze’yi brakmayacan aklasa da, artlarn gn getike daha da zorlamas sivil halk nezdinde bu teklife ynelik temayl dourabilir. slam dnyasnn mevcut sessizlii gz nne alndnda, Gazze halknn anayurdunu terk etmek olanan deerlendirmesi, ihtimal d deildir.
Leave a Reply